Jak przycinanie gałęzi wpływa na zdrowie drzew i krzewów owocowych

Cięcie gałęzi w sadach i plantacjach krzewów owocowych jest kluczowym zabiegiem wpływającym na zdrowie i plonowanie roślin. Prawidłowe cięcie gałęzi poprawia doświetlenie korony, co wspiera fotosyntezę i sprzyja zdrowemu wzrostowi drzewa. Rozrzedzenie korony ogranicza również ryzyko występowania chorób grzybowych, które szczególnie łatwo rozwijają się w wilgotnym i zacienionym środowisku. Usuwanie starych, chorych czy uszkodzonych pędów umożliwia drzewom i krzewom regenerację oraz skierowanie energii w rozwój młodych, silnych przyrostów. Cięcie pobudza powstawanie nowych, bardziej produktywnych pędów, co znacząco zwiększa plonowanie i poprawia jakość owoców. Podczas przycinania łatwo dostrzec oznaki infekcji czy szkodników, co umożliwia szybką reakcję.

Systematyczne przycinanie pozwala również kontrolować kształt drzewa, co ułatwia zbiory i zapewnia równomierne rozłożenie oraz dojrzewanie owoców.

Błędy podczas przycinania i ich skutki

Kluczowe w przycinaniu jest to, aby zabieg ten wykonywać z odpowiednią wiedzą i ostrożnością. Najczęstsze błędy to:

• przycinanie drzew i krzewów w złym czasie (np. podczas mrozu lub deszczu),
• stosowanie tępych lub brudnych narzędzi,
• zbyt intensywne cięcie,
• pozostawianie zbyt długich kikutów,
• brak chemicznego zabezpieczenia ran po cięciu.

Konsekwencje takich błędów to m.in.:

• nadmierne osłabienie roślin,
• silniejszy wzrost niepożądanych pędów (tzw. wilków),
• obniżenie plonowania,
• zwiększona podatność na choroby,
• a nawet obumieranie części drzewa.

Warto pamiętać, że każde cięcie otwiera tkanki i stwarza łatwy dostęp dla grzybów, bakterii i wirusów. Stąd bardzo istotna jest zarówno jakość cięcia (czystość), jak i zabezpieczenie ran z wykorzystaniem odpowiednich środków chemicznych (w formie oprysku).

Higiena i dezynfekcja narzędzi

Źródłem chorób mogą być również sekatory, nożyce czy piły, które mogą przenosić patogeny z chorego drzewa na zdrowe. Dotyczy to szczególnie chorób bakteryjnych i wirusowych. Dlatego też konieczna jest:

• dezynfekcja narzędzi po cięciu części sadu lub w trakcie pracy na różnych jego obszarach,
• dezynfekcja sprzętu także przez firmy usługowe w trakcie maszynowego cięcia,
• dbałość o stan techniczny elementów roboczych narzędzi,
• regularne ostrzenie i wymiana ostrzy, noży czy tarcz pił przy oznakach zużycia.

Tępy sekator, piła czy nożyce to jedna z częstszych przyczyn problemów zdrowotnych w sadach i ogrodach. Zamiast gładkiego, czystego cięcia powstaje strzępiona rana z oderwaną korą. Takie miejsca goją się zdecydowanie wolniej niż rany po ostrym, czystym cięciu.

Używanie tępego narzędzia, które może być zanieczyszczone sokiem i tkankami roślin, w których znajdują się zarodniki grzybów lub bakterie, przyspiesza przenoszenie patogenów między drzewami w obrębie sadu lub między sadami.

Wybór odpowiedniego narzędzia do przycinania

Efektywność i precyzja przycinania zależą w dużej mierze od doboru odpowiedniego narzędzia:

• sekatory ręczne – doskonałe do drobnych gałęzi,
• sekatory elektryczne i pneumatyczne – umożliwiają szybkie i łatwe cięcie gałęzi o różnej grubości, minimalizując wysiłek,
• maszyny do cięcia mechanicznego – listwy i piły tarczowe wykorzystywane przy dużych nasadzeniach.

Szczególnie ważnym aspektem w użytkowaniu tych maszyn jest higiena podczas zabiegów, stan elementów roboczych oraz prędkość pracy. Zdecydowanie wolniejsze i bardziej podatne na uszkodzenia są listwy tnące, natomiast szybsze i mniej zawodne są profesjonalne piły tnące.

Nowością na rynku jest wykorzystywanie montowanych zamiast pił tarczowych noży obrotowych, pozostawiających w młodych nasadzeniach lub w pielęgnacji letniej bardzo czyste i szybkie cięcie.